Bir öğretmenin kalemi, bir toplumun kaderini yazabilir

Öğretmen okulları, 16 Mart 1848’de Darülmuallimin adıyla kurularak eğitim tarihinde önemli bir yer edinmiştir. 177 yıldır, toplumun temel yapı taşı olan öğretmenleri yetiştiren bu okullar, eğitimin gelişiminde kritik rol oynamaktadır.

7 yaşında adım attığımız okullardan 18 yaşında ayrıldığımız yere kadar bizlerle beraberdirler. Tüm bu süreçte biz bazen küçük bir bebek, bazen haylaz bir çocuk ve bazen liseli duygu karmaşası içinde bir ergeniz. Her biri, farklı karakterlere sahip onlarca öğrenciyi eğiterek geleceğe yön vermektedir. Ne kadar zor di mi? Öğretmenlerimiz bu yüzden bizler için çok değerlidir ve onların eğitimi bizler için oldukça önemlidir. Öğretmen okulları da bu eğitimin temellerindendir.

Cumhuriyet, her zaman ve özellikle ilk kurulduğu andan itibaren eğitime büyük bir önem vermiştir. Bunu, savaş esnasında dahi eğitim alanında çalışmalar yürüterek ve TBMM’nin açılışından sadece bir ay sonra Millî Eğitim Bakanlığını kurarak açıkça göstermiştir. Eğitimin, ulusun kalkınmasında en temel yapı taşı olduğuna inanılmış ve bu doğrultuda eğitim seferberliği başlatılmıştır.

Halkın her kesimine ulaşan, eşit ve çağdaş bir eğitim sistemi inşa etmek Cumhuriyet’in en büyük hedeflerinden biri olmuştur. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk “Öğretmenler yeni nesil sizin eseriniz olacaktır.” diyerek Türkiye Cumhuriyeti devletinde eğitimin ne kadar gerekli olduğunu vurguladığını görmekteyiz. Bir de o dönemin nesline gidelim.

Cumhuriyet öncesinde eğitim, halk ve burjuva sınıfı arasında büyük bir uçuruma sahipti. Halkın büyük bir kısmı eğitimden yoksunken, üst sınıflar yabancı okullarda ve özel kurumlarda eğitim alabiliyordu. Cumhuriyet ile birlikte bu eşitsizliği gidermek amacıyla eğitim alanında köklü reformlar yapıldı. 1940’ta kurulan Köy Enstitüleri ile eğitim, en ücra köylere kadar ulaştırıldı. Bu sayede öğretmenler, ülkenin dört bir yanında görev yaparak halkın eğitim seviyesini yükseltti.

En önemlisi erkek çocuklara oranla eğitimden uzak tutulan kız çocuklarının eğitime ulaşması bir nebzede olsa kolaylaşmıştır. Önyargıları ortadan kaldırıp bir meslek edinme, okuma şansı tanınmıştır. Bu önyargılarının kırılmasında nitelikli yetişen öğretmenlerin katkısı büyüktür. Öğretmen sadece ders anlatan kişi değildir. Atatürk’ün dediği gibi nesiller yetiştiren kişidir. 5–10–15 sene sonrasına sahip çıkan, değerleri fikirleri öğreten kişidir.

Öğretmen okullarının kuruluşu, yalnızca eğitim sistemini değil, aynı zamanda kadınların toplum içindeki yerini de dönüştüren önemli bir adım olmuştur. Özellikle ilk kadın öğretmenler arasında yer alan Refet Angın, Besime Hamdi ve Fatma Refet Angın gibi öncüler, kadınların eğitimde ve toplumsal hayatta daha fazla yer almasının yolunu açmıştır.

Refet Angın, Atatürk’ün bizzat önerisiyle öğretmenlik mesleğini seçmiş ve uzun yıllar boyunca idealist bir eğitimci olarak görev yapmıştır.

Besime Hamdi, Osmanlı döneminde öğretmenlik yapan ilk kadınlardan biri olarak kadınların eğitime katılımında öncü bir rol üstlenmiştir.

Fatma Refet Angın ise Cumhuriyet dönemi eğitim reformlarına katkıda bulunarak birçok öğrenci yetiştirmiştir.

Onlar, yalnızca öğrencilere bilgi aktaran kişiler değil, aynı zamanda birer rol model olarak gelecek nesillere ilham vermiştir. Kadın öğretmenler, eğitimin yaygınlaşmasında ve özellikle kız çocuklarının okullaşmasında kritik bir rol üstlenmiş, Cumhuriyetin aydınlık yüzü olmuşlardır. Öğretmen okullarının 177 yıllık serüveni, aynı zamanda kadınların eğitimdeki mücadelesinin ve başarısının bir simgesidir.

Günümüzde öğretmen okulları artık üniversitede eğitim fakültesinde çeşit çeşit branşa ayrılmış nitelikli eğitimler alan kişilerden oluşmaktadır. Öğretmenler, üniversitelerin eğitim fakültelerinde dört yıllık kapsamlı bir eğitim alarak pedagojik formasyon, alan bilgisi ve öğretim yöntemleri üzerine yetiştirilmektedir. Mezuniyetin ardından, çeşitli sınav ve değerlendirme süreçlerinden geçerek öğretmenlik mesleğine adım atmaktadırlar.

Her ne kadar öğretmenler günümüzde çeşitli zorluklarla karşılaşsa da çoğu, geleceğin aydınlık nesilleri için mücadele etmeye devam etmektedir çünkü iyi eğitim almış, bilinçli ve donanımlı öğretmenler, toplumun en büyük güvencesidir. Atatürk’ün de dediği gibi, “Öğretmenler, sizin başarınız Cumhuriyetin başarısı olacaktır.”

Öğretmen okullarının 177. yılı kutlu olsun!

Özlem YILMAZ