Çölde başlayan, zorluklar ve baskılar içinde doğan bir ışık gibi bol miktarda bir kadının azim ve mücadele hikayesi.

Merhabalar, bugün belki sizlerin de süreçleri, kitaplarını okuduğunuz veya belgesellerini izlediğiniz büyük mücadeleler veren bir kadının hayatlarını ve mücadelesinin sesini duyurmaya geldim. Bu kadın çeşitli zorluklar, baskılar altında kalmasına rağmen azimle ve kendine güvenerek yaşadığı tüm fırtınalardan sonra ayakta kalan bir devrim. Gelin bu mücadeleci kadının hepimizin daha yakından ve sesine ses olarak tanıyalım!

Waris Dirie, Afrika'nın Somali topraklarında doğmuş bir model, yazar, oyuncu ve insan hakları savunucusu. Somalili olma ve kız çocuğunun yaşamının güçlerini altında büyüyerek kendini keşfetmeye çalışan bu kız çocuğu ailesine yardım etmek ve hayatta kalmak için çobanlık, su bulma ve taşıma, kardeşlerine bakma gibi çeşitli görevlerle büyümüş bir çocuk. İnsanın temel ihtiyacı olan su ve yemek bile zor bulunan, hatta bazı geceler açık yatan çoğu çocuktan biridir.

Waris, Somali'nin geleneklerinden biri olan kadın sünneti ile daha 5 yaşlarında tanıştığı biri olarak sünnet edilmemiş bir kız çocuğudur. Bunun sağlık sorunları, günlük sorunlar, kadınlarla ilgili sorunlar gibi çeşitli hayati mücadeleler sayesinde hayatta kalmayı başaran nadir kız çocuklardan biridir. Daha 13 yaşında olmasına rağmen yaşlı bir adamla zorla evlendirilmek istenen bu kız çocuğunun bölgelerden başkentteki akrabalarının yanından kaçarak hayat ona yükseltilmişklerine baş kaldırmıştır. Bu adımda, yollarda tacize uğramak, tecavüz teşebbüsü gibi bir kadının yaşayabileceği en kötü anıları yaşamak zorunda kaldı. Henüz bir çocuk olmasına rağmen hiçbir oyun yaşamaması gereken çok kötü olaylara maruz bırakılmıştır.    

Başkentte kaçan bu kız çocuğunun oradaki akrabalarında kalarak hizmetçilik, bebek bakıcılığı, yemek pişirme, pazara gitme gibi kadınların dayatılan ve sadece onların sorumluluğu olarak kullanılan bu tarz işlerde çalışmak zorunda olmaları gerekir. Ancak Waris bunlara henüz yetmediğini, sadece bunların var olup olmadığından daha fazlasını yapacak bir umut arayışındaydı. Böyle olsa da bir kılavuz biliyordu ki ona kendi olduğunu, mutlu olduğunu, kendi ayaklarının üstünde kimsenin etkisinde olmayarak para kazanmayı sağlamalıydı.

Genç kadın, Somali'den Londra'ya uzanan yolculuğunda hayallerini ve umutlarını yanına götürerek seçenekleriki bir diğer büyük adım atmış oldu. Ne parası ne de İngilizce olmasına rağmen hayata henüz yetmediğini ve daha fazlası olduğunu hissederek yoluna devam etti.

İngiltere'de çocuk bakıcılığı yaparken akrabasının çocuğunu okula götürüp getirdiği sırada dünyaca ünlü fotoğrafçı Terence Donovan'ın güzelliğini fark etmesi ile hiç beklemediği sırada modellik kapısını ara dünyalayarak ünlü adam ve model oldu. Birbirinden ünlü modeller, fotoğrafçılar, markalar ile çalışma fırsatı buluyor.

Daha sonra 2 defa gittiği fakat her gidişinde utanarak ve üzülerek kapısından döndüğü doktora bu defa kesin bir şekilde yakın kız arkadaşı ile giderek küçükken olduğu kadın sünneti ve birkaç işlem ile dikilmiş olan cinsel organını açtırarak kendisi için bu büyük adımı atmıştır. Her kadının küçükken sünnet edildiğini, bunun böyle olması gerektiğinin yoksa evlenemeyeceğini ve insanların hakkında kötü düşüncelerde bulunacağını oysaki bunun böyle bir şey olmadığını yurt arkadaşı ile dertleşerek anlar. Yurt arkadaşı daima ona kız kardeş sıcaklığında bir yuva olmuştur ve Waris’in bu durumunu olabildiğince en iyi hale dönüştürmek için çabalamıştır.

Waris Dirie’nın modellik ünü Londra, Paris, Milano, New York’a kadar ulaşır ve uluslararası çalışmaya başlar. Waris, tüm bu yaşantıları ile dünyayı gezdikçe kız çocuklarının sesi olmaya kendini adar. Kadın sünneti gibi saçma geleneklerin ortadan kaldırılması, kadınların buna maruz kalmaması için çalışmalar yürütür. 1997'de Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun kadın sünnetinin ortadan kaldırılması için özel elçisi olarak atanır. 1990'ların sonlarında Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 130 milyondan fazla kız ve kadının sünnete maruz kaldığını tahmin ediyordu ve bu oran korkunçtu çünkü bunlar rakam değil birer hayattı.

Fransa’nın en yüksek nişanı olan Legion d’honneur’a kabul (2007) dahil olmak üzere aktivist çabaları için çok sayıda ödül aldı. 2009'da Kadınların Onuru ve Hakları için PPR Kurumsal Vakfı’nı kurdu. Berlin ajansı Heymann Brandt de Gelmini ile işbirliği yaparak “FGM’yi Hemen Durdurun” kampanyası yürüttü. Bu girişim, Alman Federal Hükümeti tarafından “En İyi STK Sosyal Medya Kampanyası” ödülüne layık görüldü. 2011'de Hamburg ajansı Jung von Matt ve çamaşır markası Mey ile iş birliği yaparak “Afrikalı Kadınlar İçin Birlikte” kampanyası gerçekleştirildi. Kadın haklarına olan bağlılığından dolayı Seul’de verilen Sunhak Barış Ödülü’nü (2019) almaya hak kazandı.

Sabancı Vakfı’nın Her Şeye Rağmen İnsan Sevgisi Semineri’nde (2016) konuşmacı olarak yer aldı ve konuşmasında ‘’Kadın ve erkek eşitliği çok önemli, hiçbir farkımız yok. Aynı şekilde seviyoruz, aynı şekilde yaşıyoruz. Bu nedenle değişmek zorundayız, eşitliği sağlamak zorundayız. Bütün bu sorunların temelinde iki sebep var, umursamazlık ve eğitim eksikliği. Benim hayata geliş amacım da 200 milyon kadının hayatını etkileyen kadın sünnetiyle, erken yaşta zorla evliliklerle ve kadına karşı şiddetin her türlüsü ile savaşmak. Hayatın amacını unutuyoruz. Birlikte olmaya ve birbirimizi anlamaya ihtiyacımız var. Dünyayı ancak böyle değiştirebiliriz” dedi.

Waris Dirie, kadın hareketlerinde öncü olarak bize ilham veriyor. Onun azmi, hayata bakış açısı, varlığı, hayalleri, başarısı tüm kız çocukları için umut ediyor. Bizler de rol modellerimizin seslerini daha çok duyurarak ulaşmamız gereken kız kardeşlerimize ulaşmada araç olmalıyız. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin gidişatını gösterme az kaldı, umutlu kesintiler!

Şevval BİNGÖL